ၶဝ်ႈ

တႆး

သဵင်ဢွၵ်ႇ

• IPA^(key): /kʰaw˧˧˨/

• သဵင်:

  (file)

• တူၼ်းၸၢပ်ႈလႅပ်ႈ: -aw

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈဝေႃးႁၢၼ်

မႃးတီႈ တႆး-ႁူဝ်တီး *C̬.qawꟲ, မႃးတီႈ ဢေႃႇသထရူဝ်ႇဢေးသျႃးတိၵ်ႉ (Sagart, 2003); ၼိူင်းၵၼ်တင်း မွၼ်း-ၶမဵၼ် ႁူဝ်တီး *rk[aw]ʔ (“ၶဝ်ႈသၢၼ်”)။ ၵဵဝ်ႇၽၼ်ႈၵၼ် တင်း ထႆး ข้าว (kâao), လၢၼ်ႉၼႃး ᨡᩮᩢ᩶ᩣ, လၢဝ်း ເຂົ້າ (khao), လိုဝ်ႉ ᦃᧁᧉ (ẋaw²), တႆးလမ် ꪹꪄ꫁ꪱ, ၽႃၵေး ၵွ် (khaw), ဢႃႇႁူမ်ႇ 𑜁𑜧 (khaw), 𑜁𑜨𑜧 (khow) or 𑜁𑜧𑜈𑜫 (khaww), ၸွင်ႈ haeux, Saek เกฺา.

ႁိၵ်ႈ

ၶဝ်ႈ (khāo)

1. တူၼ်ႈၽိူင်း ဢၼ်လႆႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈမႃးသၢၼ်။
2. မၢၵ်ႇပၢႆၽိူင်းမၼ်း ဢၼ်ၽုၵ်ႇ။
3. ၸိုဝ်ႈငဝ်ႈ တၢင်းၵိၼ် ပိူင်လူင်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶဝ်ႈၵျုင်ႇ၊ ၶဝ်ႈၵွႆ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ၶဝ်ႈသႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈ

• ၶဝ်ႈၵျုင်ႇ (khāo kyùng)
• ၶဝ်ႈၶွပ်ႈ (khāo khāup)
• ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ (khāo khō)
• ၶဝ်ႈၶႅပ်ႈ (khāo khēp)
• ၶဝ်ႈၶႅဝ်ႉ (khāo khḛ̂o)
• ၶဝ်ႈငုၵ်း (khāo ngúk)
• ၶဝ်ႈၸၢဝ်ႈ (khāo jāao)
• ၶဝ်ႈၼႃး (khāo náa)
• ၶဝ်ႈၼဵဝ် (khāo nǎeo)
• ၶဝ်ႈသွႆး (khāo sáui)
• ၶဝ်ႈသၢင်းႁွမ် (khāo sáang hǎum)
• ၶဝ်ႈသၢၼ် (khāo sǎan)
• ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ (khāo sāen)
• ၶဝ်ႈသႅင် (khāo sěng)
• ၶဝ်ႈႁႆႈ (khāo hāi)

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈဝေႃးႁၢၼ် 2

မႃးတီႈ တႆး-ႁူဝ်တီး *χawꟲ ။ ၵဵဝ်ႇၽၼ်ႈၵၼ် တင်း ထႆး ข้าว (kâao), လၢဝ်း ເຂົ້າ (khao), လိုဝ်ႉ ᦃᧁᧉ (ẋaw²), တႆးလမ် ꪹꪄ꫁ꪱ, တႆးၼိူဝ် ᥑᥝᥲ (xàw), ဢႃႇႁူမ်ႇ 𑜁𑜧 (khaw), 𑜁𑜨𑜧 (khow), 𑜁𑜧𑜈𑜫 (khaww) ႁိုဝ် 𑜁𑜨𑜧𑜈𑜫 (khoww), ၸွင်ႈ haeuj။

သၢင်ႈ

ၶဝ်ႈ (khāo) (ႁိၵ်ႈဝူၼ်ႉႁူႉ လွင်ႈၶဝ်ႈ)

1. လုၵ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ၵႂႃႇႁႂ်ႈထိုင်တၢင်းၼႂ်း။

   “ဢၢႆႈၸၢႆး လုၵ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈ ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းႁိူၼ်းယူႇ”။

2. ယိုၼ်ပဵၼ် ၽူႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်း။

   “ၼၢင်းၼၢင်း ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၸုမ်းယဝ်ႉလႄႈ မၼ်း ၼၢင်း ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းယဝ်ႉ”။

3. ပႃးတီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈ မၢႆ။

   “ပေႃးၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆၸိုင် ပဵၼ်ၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇယဝ်ႉ”။

4. တိုၵ်ႉသႃႈထႅင်ႈ လူဝ်ႇထႅင်ႈ တိုၵ်ႉၵႂၢင်ႈယူႇလႄႈ သႂ်ႇလႆႈထႅင်ႈ။

   “ၼႂ်းလုၵ်း ၵူၼ်းၸမ််တဵမ်ယဝ်ႉသေတႃႉ တိုၵ်ႉၶဝ်ႈလႆႈထႅင်ႈ ယူႇ”။

5. ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး ၶၢဝ်းယၢမ်းသေဢၼ်ဢၼ် ဢၼ်မၵ်း မၼ်ႈဝႆႉ။

   “ဢႃႇယု ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း သီႇသိပ်းယဝ်ႉ”။

ၽိုၼ်ဢိင်

• ပပ်ႉဢၽိထၢၼ်ႇတႆး၊ ၸဝ်ႈသုၶမ်း