ၶဝ်ႈ

တႆး

သဵင်ဢွၵ်ႇ

• IPA^(key): /kʰaw˧˧˨/

• သဵင်

  (file)

• တူၼ်းၸၢပ်ႈလႅပ်ႈ: -aw

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈဝေႃးႁၢၼ်

မႃးတီႈ တႆး-ႁူဝ်တီး *C̬.qawꟲ, မႃးတီႈ ဢေႃႇသထရူဝ်ႇဢေးသျႃးတိၵ်ႉ (Sagart, 2003); ၼိူင်းၵၼ်တင်း မွၼ်း-ၶမဵၼ် ႁူဝ်တီး *rk[aw]ʔ (“ၶဝ်ႈသၢၼ်”)။ ၵဵဝ်ႇၽၼ်ႈၵၼ် တင်း ထႆး ข้าว (kâao), ထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ᨡᩮᩢ᩶ᩣ, လၢဝ်း ເຂົ້າ (khao), လိုဝ်ႉ ᦃᧁᧉ (ẋaw²), Tai Dam ꪹꪄ꫁ꪱ, Phake ၵွ် (khaw), ဢႃႇႁူမ်ႇ 𑜁𑜧 (khaw), 𑜁𑜨𑜧 (khow) or 𑜁𑜧𑜈𑜫 (khaww), တႆးၸွင်ႈ haeux, သႅၵ်ႇ เกฺา.

ႁိၵ်ႈ

ၶဝ်ႈ (khāo)

1. တူၼ်ႈၽိူင်း ဢၼ်လႆႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈမႃးသၢၼ်။
2. မၢၵ်ႇပၢႆၽိူင်းမၼ်း ဢၼ်ၽုၵ်ႇ။
3. ၸိုဝ်ႈငဝ်ႈ တၢင်းၵိၼ် ပိူင်လူင်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶဝ်ႈၵျုင်ႇ၊ ၶဝ်ႈၵွႆ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ၶဝ်ႈသႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈဝေႃးႁၢၼ် 2

မႃးတီႈ တႆး-ႁူဝ်တီး *χawꟲ ။ ၵဵဝ်ႇၽၼ်ႈၵၼ် တင်း ထႆး ข้าว (kâao), လၢဝ်း ເຂົ້າ (khao), လိုဝ်ႉ ᦃᧁᧉ (ẋaw²), Tai Dam ꪹꪄ꫁ꪱ, တႆးၼိူဝ် ᥑᥝᥲ (xàw), ဢႃႇႁူမ်ႇ 𑜁𑜧 (khaw), 𑜁𑜨𑜧 (khow), 𑜁𑜧𑜈𑜫 (khaww) ႁိုဝ် 𑜁𑜨𑜧𑜈𑜫 (khoww), တႆးၸွင်ႈ haeuj။

သၢင်ႈ

ၶဝ်ႈ (khāo) (ႁိၵ်ႈဝူၼ်ႉႁူႉ လွင်ႈၶဝ်ႈ)

1. လုၵ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ၵႂႃႇႁႂ်ႈထိုင်တၢင်းၼႂ်း။

   “ဢၢႆႈၸၢႆး လုၵ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈ ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းႁိူၼ်းယူႇ”။

2. ယိုၼ်ပဵၼ် ၽူႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်း။

   “ၼၢင်းၼၢင်း ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၸုမ်းယဝ်ႉလႄႈ မၼ်း ၼၢင်း ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းယဝ်ႉ”။

3. ပႃးတီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈ မၢႆ။

   “ပေႃးၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆၸိုင် ပဵၼ်ၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇယဝ်ႉ”။

4. တိုၵ်ႉသႃႈထႅင်ႈ လူဝ်ႇထႅင်ႈ တိုၵ်ႉၵႂၢင်ႈယူႇလႄႈ သႂ်ႇလႆႈထႅင်ႈ။

   “ၼႂ်းလုၵ်း ၵူၼ်းၸမ််တဵမ်ယဝ်ႉသေတႃႉ တိုၵ်ႉၶဝ်ႈလႆႈထႅင်ႈ ယူႇ”။

5. ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး ၶၢဝ်းယၢမ်းသေဢၼ်ဢၼ် ဢၼ်မၵ်း မၼ်ႈဝႆႉ။

   “ဢႃႇယု ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း သီႇသိပ်းယဝ်ႉ”။

ဢၢင်ႈဢိင်

• ပပ်ႉဢၽိထၢၼ်ႇတႆး၊ ၸဝ်ႈသုၶမ်း